Radikal Gazetesi'nin 6 Ocak 1998 Tarihli Nüshasında "Fethullah Gülen'in Okulları MGK Kıskacında" Başlıklı Haberiyle İlgili Manevî Tazminat Kararı

Davacı

Davacı vekilleri, dava dilekçesinden ve sonraki beyanlarında, özetle; (Radikal Gazetesi'nin 16 Ocak 1998 tarihli nüshasında 1 ve 5. sayfalarında 'Gülen'in okulları MGK kıskancında' başlıklı yazı ile davacıyı tahkir ve tezyif edici bir yazı yayınlandığını, bu yazıda aynen 'Kuzey Irak'ta Fethullah Hoca'ya ait okullara PKK'nın tacizde bulunmaması için Gülen'in örgüte 15.000 dolar yardım yaptığı iddia edildi' denmek suretiyle yasa dışı bölücü terör örgütü olduğu ayan beyan olan PKK'ya mali yardımda bulunmak suçunun davacıya atıldığını, bunun aynı zamanda hakaret de teşkil ettiğini, yazının hiçbir belgeye dayanmadığını, böylece de iftira mahiyetinde bulunduğunu, 30 yıl Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde din görevlisi olarak ve sonraki hayatında toplumdan büyük teveccüh gören davacının bu şekilde anılmasının hakkaniyete uymadığını ve basın özgürlüğü ile izah edilemeyeceğini, haberin -Gerçeklik-Kamu Yararı- Güncellik- Konu ile ifade arasında düşünsel bağ taşımadığını, yazı ve haberin doğru olması gerektiğini gazetecinin haberin doğruluğunu araştırmak görevi bulunduğunu .... ileri sürerek, 1.000.000.000 TL. manevi tazminatın haber tarihinden itibaren kanuni faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, kanun özetinin davalılarını mensubu olduğu gazetenin yurtiçi ve yurtdışı baskılarında ve bütün yurtta baskı yapan üç büyük gazetenin birinde yayımlanmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı

1. Davalı Evren Değer vekilleri 14.9.1998 tarihli 11 sayfalık cevap dilekçesinde, özetle, (davacının kişiliği ile ilgili bazı değerlendirmeler yaparak, O'nun, Türkiye Cumhuriyeti'ne ve Atatürk'e karşı olduğunu, haberde davacının kişilik haklarına saldırılmadığını, suçlanmadığını, Aydınlık Dergisi'nde benzer haberlerin yer aldığını, Karadayı'nın davacının ödülünü reddettiğini ..) ileri sürerek ve eserlerinden/demeçlerinden örnekler de vererek, bir cümleye dayanılarak tazminat istenemeyeceği gerekçesi ile davanın reddi gerektiğini savunmuştur.

2. Bütün davalılar vekili olarak 8.9.1998 ve 27.1.1999 tarihli cevap dilekçelerinde, (davanın yerinde olmadığı, davanın tek bir cümleye indirgendiği, davacıya ait okulların laiklik karşıtı faaliyetlerde bulunduğu, talebin fahiş olduğu, bu haberin daha önce Aydınlık Dergisi'nde yer aldığı, manevi tazminatın şartlarının oluşmadığı, eleştirinin gerçeğe uygun olduğu, güncel olan bu haberde kamu yararının mevcut bulunduğunu ..) ileri sürülerek davanın reddi gerektiğini savunmuşlardır.

Gerekçe

1. Husumet Yönünden;

Haberin yazarı/muhabiri davalı Evren Değer'dir. Gazetenin künyesine göre davalı Salim Alpaslan Sorumlu Müdür ve Aydın Doğan da gazetenin imtiyaz sahibidir. Bu bakımlardan taraf teşkilinde bir usulsüzlük ve esasen bu konuda bir itiraz yoktur.

2. Dava konusu yazı/haber bakımından;

Aydınlık Gazetesi'nin 16 Ocak 1998 tarihli nüshasının 1. sayfasında 'Batı Çalışma Grubu Hoca'yı inceliyor' başlığı altında davacının bir fotoğraf, bunun da altında 'Gülen'in okulları MGK kıskacında' ibareleri yer almaktadır. 5. sayfada da devam eden haberde ise, 'BÇG Nur cemaati lideri Gülen'e ait okulları ve vakıfları mercek altına aldı. MGK gündemine geldi. Karadayı ödülü reddetti. Rahatsızlık had safhada. Kuzey Irak'ta Fethullah Hoca'ya ait okullara PKK'nın tacizde bulunmaması için Gülen'in örgüte 15 bin dolar yardım yaptığı da iddia edildi' denmektedir. Bu haberdeki son cümle hariç, diğer bölümlere, eleştiri, haber, normal yorumlar olarak değerlendirilebilir. Esasen dava, tamamen bu son cümleye dayanılarak açılmıştır.

Davalı taraf ise, dava ile ilgisi bulunmayan birçok değerlendirmeler yapmaktadır. Davacı iyi/kötü, değerli/değersiz, suçlu/suçsuz biri olabilir, konumuz bu değildir. Mesele, davacının okullarını PKK''ya karşı korumak için 15.000 dolar verip vermediği, okullarını PKK'ya karşı korumak için 15.000 dolar verip vermediği, yahut verdiğinin doğru olup olmadığıdır. Bu açıdan, haberdeki suçlama çok açıktır. Böyle bir durumun, davacıyı PKK'ya yardım eden biri durumuna düşürdüğü de izahtan vabestedir. İddia, aynı zamanda suçtur. Eğer bu olay doğru ise, bunun yazılmamasında elbette sakının düşünülemez. Ancak, davalı taraf, bu iddianın doğru hükmünü ispat yerine, dava ile hiç ilgisi olmayan konularda savunmasını yoğunlaştırılmıştır. Ve tek dayanak olarak Aydınlık Dergisi'ndeki habere dayanmaktadır. Başka bir yayın organının haberine dayanmak, davalı tarafı haklı/makul gösteremez. Kaldı ki, kaynak gösterilen derginin inandırıcılığı çok su götürür.

Böylece, davalıların, ispat edilmeyen bir haber vasıtasıyla davacıya hakaret ve iftira ettiği çok açıktır. Davacının da beğenilsin beğenilmesin Gülen'in geniş bir taraftar kitlesinin ve bunlar arasında saygınlığının bulunduğu kanıtlanamaz. Davalı, davacıyı beğenmekte haklı bile olsa, davacının yanlışları ve hatta suçları bile bulunsa, dayanaksız olarak PKK'ya para vermekle suçlanması kabul edilemez. Bu açıdan haber doğru değildir, sonradan ispat edilmemiştir, objektif kabul edilemez, suçlayıcıdır, iftiradır, yalan veya doğruluğu belli olmayan haberde kamu yararı yoktur, gazetecinin, yazdığını, araştırmak ödevi vardır, buna uyulmamıştır. Demek ki, davacının kişilik haklarına saldırı yapıldığı, iftira edildiği açıkça bellidir ve manevi tazminatın şartları doğmuştur.

3. Tazminat miktarı ve çeşidi bakımından;

Davacının şikayeti üzerine Bağcılar C. Başsavcılığı'nın 3.7.1998 tarih ve 98/1282 sayılı iddianamesiyle davalı Salim ve Evren hakkında 5680 sayılı kanunun 16/son Md. Gereğince TCK.'nun 480/son Md.'ne muhalefetten kamu davası açılmıştır. Ancak bu dava, 4454 SK.'nun 1/3 Md. gereğince ertelenmiştir. Gene bu dosyaya ibraz edilen Fatih 1. Asl. Hukuk Mh.'nin 17.3.1999 tarihli derkenar yazısından davacının aynı konuda Aydınlık Dergisi sahip ve Sorumlu Müdürü hakkında manevi tazminat davası açtığı belidir.

Yukarıdaki bütün açıklama ve gerekçelere, tarafların maddi ve sosyal durumlarına, haberin verilişinde kullanılan ifadelerin ve kusurun ağırlığına, Bağcılar Asliye Cze Mahkemesi'nin 2.6.1998 tarih ve 98/53 Müt. sayılı davacının tekzipte haklı olduğuna dair kararına göre manevi tazminat talebinin paralı olduğuna dair kararına göre manevi tazminat talebinin para olarak tamamen kabulüne, karar özetinin yayımlanmasına ilişkin talep yerinde görülmediğinden ve güncelliği kalmadığından bu talebin reddine karar verilmesi gerektiği sonuç ve kanaatına varılmıştır. Bu itibarla:

Hüküm

Gerekçesi yukarda açıklandığı üzere:

1. Davanın para olarak tamamen kabulü ile 1.000.000.000 (bir milyar) TL. manevi tazminatın 16.1.1998'den itibaren kanuni faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davalıya verilmesine,

2. Karar özetinin yayınlanmasına ilişkin davacı talebi yerinde görülmediğinden reddine,

3. Peşin alınan harçların mahsubu ile hesaplanan bakiye: 36.000.000 TL. nisbi ilam harcının davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,

4. Tarifeye göre takdiren 59.000.000 TL. nisbi vekalet ücretinin ve toplam 9.923.000 TL. davacı masrafının davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, davalılar masrafının üzerlerinde bırakılmasına,

Taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kanun yolları açık olmak üzere kara verildi, verilen karar usulen ve açıkça okunup anlatıldı.

24.1.2000
Hakim-19727

Tweet

Whatsapp