Tedbir-Tevekkül Münasebeti
'Sonra şöyle dedi: Oğullarım (şehre) hepiniz bir kapıdan girmeyin, ayrı ayrı kapılardan girin...' (Yusuf, 12/67)
Hz. Yakub'un (as) oğullarına yaptığı bu tavsiye münasebetiyle ilk akla gelenleri şöyle hülasa edebiliriz:
1) Bazı yorumcuların da belirttiği gibi Hz. Yakub'un oğulları, hem şekil ve şemailleri hem de kılık ve kıyafetleri bakımından görkemli, gösterişli olduklarından, daha önceki gelişlerinde, Melik'in de, Mısır halkının da dikkatlerini çekmişlerdi. Bu sebeple halkın bunları tekrar gördüğünde, bilhassa kıskanç nazarların isabeti, hatta çekememeleri söz konusu olabilirdi.
2) Keza, böyle kısa aralıklarla birkaç defa Mısır'a gelip gitmeleri ve Hz. Yusuf ile yakınlık te'sis etmeleri, Yusuf'un (as) makamını sarsabilirdi. 'Böyle farklı bir muamele de neden?' veya 'On kardeşler yine gelmiş' gibi sözler dedikodu halinde, her yanda şüyû bulabilirdi.
3) Ayrıca Hz. Yakub (as), Bünyamin'e de Yusuf'a yaptıkları gibi yaparlar endişesi ile, bunları ikişer ikişer dağıtmayı, yeniden yanlış bir işte ittifak etmelerine fırsat vermemeyi de düşünebilir.
4) İsrailoğulları Mısır'a girince orayı manen ihya edecek ve orada bir kısım yenilikler meydana getireceklerdi; böyle bir gaye-i hayalin en makul yolu da 'sırren tenevveret' esasına göre dağınık yürüme, dağınık yerleşme ve toplu görünmeme mülahazasına göre gerçekleştirilmeliydi.
Tabii bütün bunlar birer tedbirdi; sebepler dünyasında bunlara riayet de tekvini bir vecibeydi; bir vecibeydi ama bu tedbir ve stratejilerin, tedbirlerin stratejileri aşkın belaları, musibetleri önleyeceği anlamına gelmezdi.. gelmezdi ki, sebeplere riayetle Müsebbibü'l-Esbab'a itimadı ifade sadedinde, üstteki ayeti müteakip hemen şu tamamlayıcı ifade gelir:
'Ayrı ayrı kapılardan girin ama ne yapsam hiçbir hususta sizden Allah'ın takdir ettiği şeyi defedemem; hüküm Allah'a aittir.. ben O'na tevekkül ettim ve tevekkül edecekler de yalnız O'na tevekkül etmelidirler.' (Yusuf, 12/67)
- tarihinde hazırlandı.