Şirk nedir?
Soru: “Cahiliye Arapları Allah’a inandıkları hâlde müşrik idiler.” deniyor. Şirk ne demektir, Allah’a inanan insan müşrik olabilir mi?
Şirk, tabir itibarıyla birkaç ilâha birden inanmak veya tasarrufta onları Allah’a ortak koşmak demektir. Bu mânâda cahiliye Araplarına müşrik denmesi doğrudur. Zira onlar, Allah’a inanıyorlardı ama, putlara da, âyetin ifadesiyle “Biz bunlara, sırf bizi Allah’a yaklaştırsınlar diye tapıyoruz.”[1] diyor ve onlarla alâkalı merasimlerini devam ettiriyorlardı.
Diğer taraftan Allah ve ilâh düşüncesini hiç kabul etmeyenlere münkir veya mülhid (ateist) denmektedir. Cahiliye Arap mantığı içinde, “Allah’a varmak için putların vesilesine ihtiyaç vardır.” düşüncesi hâkimdi. Hatta onların içlerine girilip kafaları yoklanabilse Allah’ı kabul ettikleri görülecektir. Kur’ân bunu da tasrih ediyor: “Onlara, ‘Arzı ve semavatı kim halketti?’ diye sorulsa ‘Allah’ diyeceklerdir.”[2] ferman ediyor. Başka bir yerde Kur’ân “‘Yağmuru yağdıran kim, otları bitiren kim?’ deyince de ‘Allah’ diyorlar.”[3] şeklinde onlara ait ifadeye yer veriyor. Ancak Kur’ân, şirki çok buudlu olarak ele almıştır ve “İhlâslı amel işleyin, namaz kılın ve şirk koşmayın!”[4] diyerek, şirkin mertebelerine dikkati çekiyor. Demek ki Kur’ân‑ı Kerim’e göre, yerinde başkasına gösteriş için yapılan ibadet de şirk sayılıyor.
[1] Zümer sûresi, 39/3.
[2] Ankebût sûresi, 29/61; Lokman sûresi, 31/25; Zümer sûresi, 39/38; Zuhruf sûresi, 43/9, 87.
[3] Ankebût sûresi, 29/63.
[4] Rûm sûresi, 30/31.
- tarihinde hazırlandı.