Ramazan'da gurbetten kurbete

Soru: 1) Ramazan'ın gün ve geceleri en büyük kurbet vesileleri olarak anlatılıyor. Ayrıca, "Her türlü gurbetin iksiri Hakk'a kurbettir." buyuruluyor. Kurbet ne demektir ve ona nasıl erilir? "Kurbet-i ferâiz" ve "kurbet-i nevâfil" tabirlerine yüklenen mânâları anlatır mısınız? (00.33)

• Ramazan-ı şerif kadar gecesi ayrı nurâniliğe ve gündüzü de ayrı aydınlıklara açık bir başka ay yoktur. İnsan, her yeni Ramazan'la bir kere daha, hem de bütün tazeliğiyle Kur'an'ı ve O'nun gökler ötesi kaynağını, tüllenen İlâhî marifeti ve O'nun kevn ü mekânlara dağılmış işaretlerini, Allah aşkını ve O'nun inanmış sîmalardaki pırıl pırıl izlerini görür, duyar ve sezer. Bu kutlu zaman diliminde mü'minler oruç ibadetiyle beraber, teravih namazı da kılarlar. "O Ramazan ayı ki insanlara bir rehber olan, onları doğru yola götüren ve hakkı bâtıldan ayıran en açık, en parlak delilleri ihtiva eden Kur'ân o ayda indirildi" (Bakara, 2/185) ilâhi beyanı gereğince Ramazan'ı tam bir Kur'an ayı olarak değerlendirir ve bol bol Kur'an okurlar. (01.00)
• İnsan farz ibadetleri -keyfiyetlerine uygun şekilde- yerine getirerek Cenâb-ı Hakk'a yaklaşır. Farzlarla kurbeti yakalama en sağlam bir yoldur. Çünkü farz dediğimiz şeyler, dindeki zarûriyattır, olmazsa olmaz esaslardır. Hakikî zarûriyât imân esasları; bir manada zarurîyât da İslâm'ın şartlarıdır. Evet, farzlar çok önemli birer kurbet vesilesidir ki; farzları hakkını vererek eda etmek suretiyle Hak yakınlığına ermeye "kurbet-i ferâiz" denilir. (02:58)
• Nafile ibadetler ise "cebren linnoksan" yani, "eksikleri kapama, yarayı sarma, gedikleri tıkama" vazifesi görürler. Farzlarında eksiği, gediği, kusuru olan insan nafilelerle onları telafi ettiği için, arzuladığı neticeye nafilelerin desteğiyle ulaşabilir. Öyleyse, ana atkılar yine farzlardır; nafileler ise, onların üzerindeki dantela gibi işlenmiş nakışlardır. Bu itibarla da, farzları nafilelerle tamamlayıp derinleştirme vesilesiyle Hakk'a yakınlık kesbetmeye "kurbet-i nevâfil" denilmektedir. (03:11)
• Ramazan-ı Şerif'ten beklenen neticeyi elde edebilmesi için, insanın, yeme-içmeden kendisini alıkoyduğu gibi, mâlâyâniyât, lağviyât ve lehviyâttan da uzak tutması lazımdır. Böylece ağzına ve batnına oruç tutturduğu gibi, –tabiri diğerle– yeme-içmeden kendisini kestiği gibi, başka zaman da mahzurlu olan şeylere karşı kapanmalı, hatta mahzuru olmasa bile faydasız olan şeylere yanaşmamalı.. onları da lağviyât ve lehviyât saymalı, içine düşmemelidir. Böylece, eskilerin tabiriyle, bütün âzâ u cevârihine oruç tutturmalı ve havâss-ı zahire ve bâtınasına oruç lezzetini tattırmalıdır. Aksi halde, insanın, şu mealdeki hadis-i şerifin tehdit sınırlarına girmesi söz konusudur: "Nice oruç tutanlar vardır ki, yemeden içmeden kesilmeleri onların yanına açlık ve susuzluktan başka kâr bırakmaz." (06:48)
• Çok yaşlı ve hasta kimseler, sadece sekiz rekata güç yetirebiliyorlarsa, hiç olmazsa o kadarını eda etmeli; ama gücü ve kuvveti yerinde olan mü'minler teravih namazını mutlaka yirmi rekat olarak ikâme etmelidirler. Ulema, teravih namazını Kur'an-ı Kerîm'i en az bir kere hatmederek kılmanın sünnet, birden fazla hatimle ikâme etmenin ise bir fazilet olduğunu belirtmişlerdir. Selef-i salihîn, Ramazan boyunca teravihte Kur'an'ın hepsini okumuş veya okuyan birinin arkasında namaz kılmışlardır. Ne var ki, daha sonraki dönemlerde cemaatin durumu nazar-ı itibara alınarak, teravih namazını insanları camiden uzaklaştırmayacak bir şekilde kıldırmanın daha uygun olduğu görüşü ağırlık kazanmıştır. (08:39)
• Bir insan için en önemli mesele kurbettir; yani, Allah'a yakın olmaktır. Allah'a yakınlık, cismin cisme yakınlığı değildir; o mânevî bir yakınlıktır. Bizim müteşâbihâta girmeme adına kullandığımız üslûb içinde, kurbet, kendi uzaklığımızı aşma demektir. Uzaklık, cismaniyetle, bedenle, nefis mekanizmasıyla alakalı bir husustur. Şehvet, gazap, öfke, kin, nefret, hırs ve inat... gibi kuvvelerin su-i istimalleri uzaklaştırıcı faktörlerdir. Bu açıdan, yakınlık, bu kuvvelerin ifrat ve tefritlerini aşmak, istikamet üzere olmak, güzel ahlakı yakalamak, Cenâb-ı Allah'ın yarattığı üzere fıtrat-ı asliyeyi korumak, o kaybedilmiş ise ciddi bir gayretle tekrar öze dönmek demektir. (10:33)
• Yerinde gurbet de bir nimettir. Nitekim, Allah Rasûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) şu mealdeki beyanlarıyla garipleri müjdelemiştir: "İslâm garip olarak başladı (gariplerle temsil edildi), günü ge¬lince yine o gurbete avdet edecektir. Herkesin bozgunculuk yaptığı dönemde, îmar ve ıslah hamlelerini sürdüren gariplere müjdeler olsun.!" (10:46)
• Her türlü gurbetin iksiri Hakk'a kurbettir. Kur'an-ı Kerim ve Sünnet-i sahîha, Cenâb-ı Hakk'a yaklaşmanın değişik yolları olduğundan bahsediyor. Mesela, Hazreti Ebu Hureyre'nin (radıyallahu anh) rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, Peygamber Efendimiz (aleyhissalâtu vesselâm) buyuruyor ki: "Allah Teâlâ şöyle ferman etti: "Her kim Benim velîlerimden bir velîye düşmanlık ederse, şüphesiz Ben ona îlân-ı harp ederim. Kulum kendisine farz kıldığım şeylerden daha sevgili hiçbir amel ile Benim kurbiyetime mazhar olamaz. Bir de, kulum nafileler ile bana yaklaşır ha yaklaşır ve nihayet öyle bir hâle gelir ki artık Ben onu severim. Onu sevince de, onun işiten kulağı, gören gözü, tutup yakalayan eli olurum (Yani; onun işitmesi, görmesi, tutması, yürümesi doğrudan doğruya meşîet-i hâssa dairesinde cereyan etmeye başlar). Böylesi bir kul Benden birşey isterse istediğini muhakkak ona veririm. Bana sığınırsa onu hıfz ve sıyânetim altına alırım." (13:46)
• İnsanın, himmetini âlî tutması, kendisini büyük görmesinden çok farklı bir husustur. Mü'min, himmetini hep yüce tutmalı ama kendisini çok küçük görmelidir. (16:15)

Soru: 2) Son senelerde Ramazan-ı şerif denince gösterişli iftar sofraları ve şölen edalı programlar akla gelir oldu. Fakat, Ramazan ile alâkalı bazı yazılarda biraz daha sükûnet, derinlik ve incelik ufku gösteriliyor. Kurbetimize vesile olması için, Ramazan, şölen gibi mi yaşanmalıdır, yoksa sükûnet içerisinde içe dönük olarak mı? (19:23)

• Şahıslarımız itibariyle gösteriş ve alayişten uzak durma, tevazu ve mahviyete sarılma, dış görünüş zaviyesinden her an devrilecekmiş gibi ama kalbî ve ruhî derinlik açısından göklerin bir tabakası düşüp çarpsa yine de yıkılmayacak kadar mukavemetli olma esastır. (19:23)
• Ne var ki, şayet bazı kimselere bazı hakikatleri duyurmayı ve kendimize ait güzellikleri sergilemeyi düşünüyorsak, işte orada içtimâîliği öne çıkarmamız ve halvetîliğe karşı celvetîliği tercih etmemiz gerekir. (21:19)
• Ramazan-ı şerifteki şölene benzer programlar, mükemmel iftar sofraları, yemeklerin çeşitliliği ve tebessüm eden çehreler, eğer Allah ile insanlar arasındaki engelleri kaldırmaya ve insanları yüce hakikatlerle buluşturmaya matuf olursa, mü'minler o sayede cihad etmişcesine sevap kazanabilirler. (23:27)

Soru: 3) Referandum yaklaştıkça Dörtyol ve İnegöl'dekine benzer provokasyonların artmasından da endişe ediliyor. Ayrıca, bilhassa Doğu'da oldukça artan kepenk kapattırma denemeleri daha büyük hadiseler hakkında ipuçları veriyor. Ramazan-ı Şerif'in bu açıdan da rahmet olarak değerlendirilebilmesi için mü'minlerin özellikle dikkat etmeleri gereken hususlar nelerdir? (24:22)

• Ramazan-ı Şerif'in bir bağlayıcılığı ve yumuşatıcılığı vardır. Onun insanlar üzerinde çok ciddi tesirleri olduğu gibi, anarşi havasını dağıtma ve huzur atmosferini hâkim kılma hususunda da çok önemli katkıları olacağı söylenebilir. Çünkü, terörü çıkaran ya da en azından figüre edilen, kullanılan insanlar arasında da Allah'a inananlar vardır; onların bazıları da ehl-i imandır. Herhalde böyleleri, hiç olmazsa oruç tutuyorken o türlü olumsuz işlere girmeyi düşünmezler. Ramazan'ın kuşatıcı ve bağlayıcı gücü onların şer düşüncelerinin önünü de keser. Ayrıca, belki onlardan da "Hiç olmazsa Ramazan'da gideyim" diyerek camiye giden, namaz kılan, sohbet dinleyenler bulunabilir. Bütün bunlar şer duygularını bastırabilir, kötülük hislerini ezebilir. (24:51)
• Ramazan boyunca özellikle diyanet mensuplarının kararlı durmaları; topyekün insanlara îmânî duyguları açısından seslenmeleri icab etmektedir. Türkiye'nin doğusundan batısına kadar her yerde, hususiyle de anarşiye açık duran bölgelerde bu mevzuda ciddi tahşîdat yapılmalı ve camiden okula kadar her mekanda bu hususa dikkat çekilmelidir. Hususiyle, Diyanet İşleri Başkanlığı mensupları, Milli Eğitim Bakanlığı çalışanları, üniversite hocaları, sağlık memurları ve emniyet görevlileri her platformu değerlendirerek insanların vicdânî enginliklerine seslenmeli ve şer meyillerinin önünü almaya çalışmalıdırlar. (24:51)
• Emareleri zuhur etmiş bir kısım olumsuzluklar söz konusu ise, arz etmeye çalıştığım rehabilite faaliyetlerinin yanı sıra, bu mesele bir devlet politikası olarak ele alınmalı, güvenlik açısından gerekli tedbirlere başvurulmalı ve halkın hür iradesini yansıtmasına engel olanlara asla fırsat verilmemelidir. (27:11)
• Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) "Ramazan ayı girince Cennet kapıları açılır, Cehennemin kapıları kapanır ve şeytanlar zincire vurulur" buyurmuştur. Evet, bu mübarek ayda, "merede-i şeytan" zincire vurulur. "Merede", inatçılar, direnenler demektir. Bu ifadeyle, şeytanların en azgınları, ipe-sapa gelmezleri kastedilmektedir. Bununla beraber, Ramazan-ı Şerif'te de hatalar işlendiği, günahlara girildiği ve büyük yanlışlıklar yapıldığı bir gerçektir. Fakat, bu Kur'an ayında mü'minlerin elde ettiği büyük kâr düşünüldüğünde ve şeytanın buna razı olmayacağı, adeta hırsından deliye döneceği ve insanları günahlara çekmek için bütün hilelerini kullanacağı göz önünde bulundurulduğunda merede-i şeytanın elinin-kolunun bağlanmış olduğu anlaşılacaktır. (33:18)

Tweet

Whatsapp