İmam Eş’arî ve nakilcilik hakkında bir mülâhaza
Soru: İmam Eş’arî’nin tamamen Yunan felsefesinin tesiri altında kaldığı ve bazen görüşüne uygun zayıf hadisleri kabul ettiği hâlde, görüşüne uymayan kuvvetli hadisleri görmezlikten geldiği söyleniyor. Bu hususta ne dersiniz?
İmam Eş’arî, Mutezile içinde yetişmiş bir zattır. Mutezile de o gün Yunan felsefesinin usûllerini kullanmaktaydı. O dönemde Bağdat’tan Suriye’ye kadar her yerde bu düşünce hâkimdi. Dolayısıyla İmam Eş’arî’nin de mücadelesinde Yunan felsefesinden istifade etmesi, onlarla münazarada onların üslubuna göre konuşması oldukça önemli sayılır ki, İmam, hasımlarına karşı yine onların silahıyla mukabele etme yolunu tercih etmiştir.
İmam Eş’arî’yi Yunan felsefesini kullanıyor diye tenkit etmek doğru bir mantık değildir. Mesela, bugün, en son ilmî prensiplere dayanarak tevhid ispat edilse, bunu yapan gâvur mu olur? Üstad Bediüzzaman Hazretleri herkesin ilim ilim deyip içinde boğulduğu şeylerde Allah’ın varlık ve birliğine deliller bulup çıkarmakta...
Meselenin bir diğer yönü de şudur: Acaba, bunu iddia edenler Yunan felsefesini ne kadar biliyorlar? Hangi kitapları okumuşlar? Thales’ten Pisagor’a, Aristo’dan Eflatun’a kadar hangisi Yunan felsefesi? Acaba, Yunan felsefesi dedikleri şeyin temel prensiplerini tespit etmişler mi?
Aslında, her denilenin tesirinde kalan bu kabîl nakilciler, zannediyorum İmam Eş’arî’nin topuğuna dahi ulaşamazlar.
- tarihinde hazırlandı.