Yemen Artık Yeşeriyor
"Yemen Çölü, nasıl bir ölüm uykusundasın ki; ne bunca şehidin kanı ne de anaların ve gelinlerin gözyaşları seni yeşertemedi?"
Gitmezden evvel Yemen hakkında iki şey biliyordum. Haritadaki yeri ve gidenlerin gelmediğini anlatan 'Türküsü'.
Havada bulut yok, bu ne dumandır?
Mahlede ölü yok, bu ne şivandır?
Ana ben ölmedim bu ne figandır?
Eli yemendir, gülü çemendir,
Giden gelmiyor, acep nedendir?
Bu duygularla vardım Yemen'in başkenti San'a'ya. Havalimanında hatırlık bir kahve ile karşılandık. Alıştığımız damak tadı, sanki Yemen'le özdeşleşen kahveyi 'biz daha iyi yapıyormuşuz' gibi bir his uyandırdı bende. Yanık bir koku sinmişti kahveye. Yanık bir his gibi Anadolu insanına sinen Yemen dendiğinde. Belki ondandı. Tadı dilime uymadı.
Başkent sokaklarında dolaşırken çok eski zamanlarda dolaştığını düşünüyor insan. Evler.. binalar.. buram buram tarih kokuyor San'a'da. Başkent Yemen mimarisinin en gelişmiş örneklerini barındırıyor. Osmanlı egemenliğine geçtikten sonra, ecdadımız şehre damgasını vurmuş vurmasına ama tarihi dekoru da korumuş.
Sokaklarından kolaylıkla anlayabiliyorsunuz Yemen'in ekonomik durumunu. Zengini çok zengin, fakiri de çok fakir. Tıpkı az gelişmiş ülkeler gibi. Son model jiplerle miadını doldurmuş düldüller aynı caddeleri paylaşıyor. Ve bu tablo pek çok şeyi özetliyor.
San'a çok hareketli bir başkent. Hele alışverişin bütün canlılığıyla döndüğü eski şehir olarak anılan 'Babül'. Yemen'e geldiğiniz zaman, ülkeye ait ne var ne yoksa görmek mümkün sokaklarda. Kendisini müzelere saklayan değil, sokakta yaşayan bir belde burası.
Genç ve yaşlı erkeklerin hatta erkek çocukların hemen hepsi 'Cembiye' denilen hançerler taşıyor. Bir tür aksesuar belki. Ya da bir erkeklik nişanesi. Cembiyesiz erkek görmek neredeyse imkansız gibi.
Yemenlilerin yüzlerinin bir tarafının şiş halini görseniz sakın "bu ülkede herkes diş ağrısından mustarip" sanmayın. Öğle saatlerinden itibaren gat denilen bitkiyi çiğniyorlar. Gat ne mi? Gat; bir bitki, Yemen'de yetişiyor, yaprakları ağza alınarak, çiğneniyor. Yemenliler bu bitkinin kendilerini rahatlattığına ve kafalarını daha iyi çalıştırdığına inanıyor. Gat bitkisi halk arasında öyle rağbet görüyor ki, artık Yemenli çiftçiler geleneksel kahve üretimini bir kenara bırakarak bu bitkiyi yetiştirir olmuşlar. Dostça bir uyarı! Yemen'e giderseniz, memlekete Gat getirmeye filan kalkışmayın. Hem bu bitkiyi yurtdışına çıkarmak yasak hem de Arabistan yarımadasında Gat uyuşturucu muamelesine tabi tutulduğundan cezası büyük. Sanırım durum anlaşıldı…
Thula kasabasının Anadolu insanı için farklı bir anlamı var. Burada bir Osmanlı kalesi bulunuyor. Kaleye çıkınca önünüze serilen inanılmaz manzara sizi büyülüyor. Amma velakin beraberinde hüzünleniyorsunuz da. Çünkü kale içinde Osmanlı askerlerinin toplu kabirleri yer alıyor. Dedelerimiz orada unutulmuşluğun terkedilmişliğin kollarında yatıyor. Sadece mezar taşları kalmış onlar da yok olmak üzere…İnsan hüzünleniyor önce ama sonra İkbal'in oralarda şehit düşen Türklerle ilgili müthiş sözlerini hatırlıyor. O Efendiler Efendisine (sav) o şehitlerin kanlarını hediye etmeyi şeref sayıyor.
Eli yemendir
Gülü çemendir,
Giden gelmiyor
Acep nedendir?
O kahramanların bıraktığı yerden bayrağı devralanlar bugün Yemen'in bağrında birer çiçek gibi yeşeriyor. Türk müteşebbislerinin açmış oldukları eğitim müesseseleri insanın göğsünü kabartıyor. San'a'da 2, Taiz'de 1 olmak üzere Yemen'de tam 3 sevgi okulu bulunuyor. Ve gelecek yıl Aden'de 4. okulun açılacağı müjdesi geliyor. Toplam 500 öğrencinin eğitim gördüğü bu okullarda Yemen protokolünün çocukları, fedakar Türk öğretmenlerinin ellerinde büyüyor.
Tarihi şiir inceliğinde yazan Mehmet Niyazi'nin, kitabında yeşermediğini söylediği Yemen çölleri, artık çiçeğe duruyor. Birkaç dili aynı anda konuşan dost bahçenin gülleri ne de güzel kokuyor.
Not: Türkü Yemen'e giden gelmiyor diyordu ama artık Türk Hava Yolları sayesinde hem gidiliyor hem dönülüyor. Sağ olasın THY. (Cumali Çaygeç)
- tarihinde hazırlandı.