• dominujące interesy : interesy elitarystyczno-sekularnej grupy, która dzierży władzę w Turcji, nie zawsze z poziomu politycznego.
• elitaryści : ci, którzy wierzą w swoją immanentną wyższość nad innymi wraz z niekwestionowanym prawem do przodowania, uprzywilejowania i władzy. W Turcji elitaryści stanowią tradycyjną republikańską klikę, która definiuje się jako ponadprzeciętną z powodu swojego „zachodniego” podejścia, preferencji i praktyk kulturowych, edukacji itd. Ich założeniem jest fakt, że zachodnia jakość daje im silniejsze prawo do rządzenia, w razie potrzeby nawet z pominięciem woli obywateli.
• etatyzm , etatysta: doktryna stanowiąca, że w Turcji państwo powinno posiadać kontrolę nad większą częścią działalności politycznej i gospodarczej oraz że kontrola ta powinna pozostawać w rękach republikańskich elitarystów.
• hizmet : słowo pochodzenia arabskiego (dosłownie: służba), używane w języku tureckim dla określenia bezinteresownych, dobrowolnych i dobroczynnych usług na rzecz innych osób, w szczególności świadczonych przez inspirowane wiarą społeczności; określenie preferowane przez uczestników Ruchu Gülena dla określenia ich postawy i działalności.
• islamizm , islamistyczny: politycznie uwarunkowany sposób rozumienia pośród muzułmańskich aktywistów, którzy wierzą w ewolucyjną bądź rewolucyjną transformację społeczeństwa i systemów politycznych; islam rozumiany jako ideologia.
• islamski : forma przymiotnikowa, odnosząca się do tradycyjnego nauczania religii, wyraźnie odmienna od formy islamistyczny.
• kontrmobilizacja : pojęcie użyte w tej analizie dla określenia systematycznych wysiłków protekcjonistycznych elit wymierzonych we wszystkie ruchy społeczeństwa obywatelskiego w Turcji, a w szczególności w Ruch Gülena.
• laicyzm : bojowa (jakobińska) forma sekularyzmu, która wymaga wykluczenia wierzeń i praktyk religijnych z życia publicznego oraz zakłada użycie potęgi państwa do osiągnięcia tego wykluczenia. W Turcji do niedawna istniało niewielkie realne rozróżnienie laicyzmu od sekularyzmu [1] .
• łagodny przewrót : w lutym 1997 roku, nowo wybrany rząd Turcji został zmuszony do rezygnacji z powodu otwartego zagrożenia ze strony wybranej grupy generałów z tureckiego Sztabu Generalnego. Rząd ustąpił, a wojskowi przejęli kontrolę nad władzą cywilną w państwie.Łagodny przewrót stanu jest czasem określany także jako postmodernistyczny zamach stanu.
• mobilizacja : w tej książce użyta dla określenia starań członków Ruchu Gülena w kwestii zarządzania zasobami, aby zrealizować jego cele za pomocą projektów i usług.
• Narodowa Rada Bezpieczeństwa (NRB) : rada państwa składająca się z prezydenta, premiera, określonej liczby ministrów (ważnych i związanych z dyskutowanymi kwestiami), pięciu głównych generałów podległych szefowi sztabu oraz innych generałów (liczba generałów zawsze przewyższa liczbę osób cywilnych w Radzie). Celem Narodowej Rady Bezpieczeństwa jest doradzanie rządowi w kwestiach związanych z bezpieczeństwem narodowym, choć ich zakres został znacznie rozszerzony do objęcia także innych aspektów tureckiego życia publicznego, takich jak finanse czy kultura.
• Organizacja Ruchu Społecznego (ORS) : formalnie ustanowiona i zinstytucjonalizowana organizacja, której działania i cele są zbieżne z preferencjami ruchu społecznego.
• postmodernistyczny zamach stanu : zobacz: łagodny przewrót
• Proces 28 Lutego : w następstwie zabiegów i wydarzeń po postmodernistycznym zamachu stanu w 1997 roku: „W ostatnim dniu lutego 1997 roku, na zwyczajnym miesięcznym posiedzeniu zdominowanej przez siły wojskowe Narodowej Rady Bezpieczeństwa (…) przekazano rządzącej koalicji Drogi Prawdy i Dobrobytu listę osiemnastu zabiegów do bezpośredniego wcielenia, wśród których znalazło się uściślenie kontroli nad „islamem reakcjonistycznym”. (…) Wojskowi spędzili następne miesiące, poruszając nieustającą kampanię stosunków społecznych, która obróciła społeczeństwo przeciwko rządowi i ostatecznie 18 czerwca zmuszono Erbakana i jego gabinet do dymisji. W następstwie tego pętla zarzucona na polityków zacieśniła się. Wolność prasy została poważnie zredukowana wraz z prowadzonymi przez wojskowych nieczystymi kampaniami, których celem stało się wielu dziennikarzy i inne osoby publiczne. (…) To, co w Turcji nazywane jest Procesem 28 Lutego nie ograniczało się wyłącznie do politycznego skrzydła ruchu islamistycznego. Islamskie sieci, sekty, stowarzyszenia i jednostki stały się celem ostrej krytyki, a czasem też oskarżeń prokuratorskich czy sądowo zakazanej działalności” [2] .
• protekcjoniści : członkowie ustanowionego w Turcji przywództwa, posiadający skrajnie nacjonalistyczne, sekularystyczne i biurokracyjno-autorytarne poglądy, którzy chcą utrzymać status quo.
• sekularyzm : prawny i instytucjonalny rozdział kościoła i państwa, który oznacza separację/wykluczenie religijnej władzy w państwie. W praktyce w Turcji sekularyzm oznacza w znacznym zakresie państwowe regulowanie praktyk religijnych przez Urząd do Spraw Religijnych (wyznaczanie religijnych przywódców meczetów, weryfikacja treści kazań, edukacja religijna itp.) Termin sekularysta jest powszechnie używany w Turcji dla określania tych, którzy są aktywnymi przeciwnikami praktyk religijnych w sferze publicznej. Zobacz: laicyzm.
• Sunna : normatywna droga życia dla muzułmanów, oparta na nauczaniach i praktykach proroka Mahometa oraz na wydźwięku egzegezy Koranu.
• symboliczne wyzwanie : tworzenie nowych znaczeń, nowych usług i relacji społecznych, które odzwierciedlają niepowodzenia państwowej polityki lub nieodpowiednie elementy światopoglądu grup dominujących interesów. Inne od wyzwań politycznych czy fizycznych, które stanowią bezpośrednią konfrontację dla legitymacji władzy w państwie i jego agentów.
• własne interesy : uprzywilejowana grupa, która obecnie czerpie korzyści finansowe oraz statusowe z politycznego i gospodarczego statusu quo w Turcji, a także jest zdeterminowana, aby utrzymać swoje przywileje za pomocą wszelkich środków (włączając zrzeszenie z przestępczością zorganizowaną), nawet kosztownych dla ludzi i społeczeństwa.

POLECANE

Carroll, B. Jill. A Dialogue of Civilizations: Gülen’s Islamic Ideals and Humanistic Discourse . Somerset, New Jersey: The Light & The Gülen Institute, 2007.

Çetin, Muhammed. The Gülen Movement: Civic Service without Borders. Nowy Jork: Blue Dome Press, 2009.

Ebaugh, Helen Rose. The Gülen Movement: A Sociological Analysis of a Civic Movement Rooted in Moderate Islam . Nowy Jork: Springer, 2010.

Esposito, John L. and Ihsan Yilmaz. Islam and Peacebuilding: Gülen Movement Initiatives. Nowy Jork: Blue Dome Press, 2010.

Gülen, Fethullah. „A Comparative approach to Islam and Democracy.” SAIS Review 21 (2001): 133-8.

Gülen, Fethullah. W Kierunku Globalnej Cywilizacji Miłości i Tolerancji. Warszawa: Dunaj Instytut Dialogu, 2015.

Gülen Fethullah. The Statue of Our Souls: Revival in Islamic Thought and Activism. Somerset, New Jersey: The Light, 2005.

Harrington, James C. Wrestling with Free Speech, Religious Freedom, and Democracy in Turkey: The Political Trials and Times of Fethullah Gülen . Lanham, Maryland: University Press of America, 2011.

Hunt, R. A. & Aslandogan, Y. A. eds. Muslim Citizens of the Globalized World: Contributions of the Gülen Movement . Somerset, New Jersey: IID Press & The Light, 2007.

Kalyoncu, M. A Civilian Response to Ethno-Religious Conflict: The Gülen Movement in Southeast Turkey . Clifton, New Jersey: Tughra Books, 2008.

Wywiad z Gülenem przeprowadzony przez Zekiego Sarıtopraka i Alego Ünala. The Muslim World Special Issue, 95:3 (2005), 447-67.

Tweet

Whatsapp