'Joods-Christelijke Ruzies Kunnen Niet Goed zijn, Met Name voor het Midden-Oosten'
Mijnheer, gisteravond heb ik de “Passie van Christus” gezien. Het gaat over de laatste 12 uur van het leven van de Profeet Jezus. In mijn beleving was de film uitermate provocerend. Het doet, op onthutsend indrukwekkende wijze, uit de doeken hoe de Joden en de Romeinen Jezus hebben gekweld. Als ik een Christen was geweest, was ik de bioscoop uitgekomen met een enorme afkeer voor Joden, en had ik graag een paar klappen willen uitdelen. Kan een dergelijke film in uw ogen bijdragen aan vrede?
Hoe men ook op zoek is naar vrede in de wereld, er wordt, sinds mensenheugenis, eigenlijk steeds hetzelfde gedaan. Ik heb veel verschillenden versies van de film gezien. Ben-Hur gaat min of meer over hetzelfde. In die film, wordt de Profeet Jezus erg slecht behandeld. Er is ook een film gemaakt door de Belgen.
Een acteur met Westerse karaktereigenschappen speelde de rol van de Profeet Jezus; Een man met groene ogen en blond haar. Over het algemeen wordt de rol van Jezus gespeeld door een acteur met een Midden-Oosters uiterlijk. Maar in deze Belgische film was dat niet het geval. Hierin wordt Jezus ook afschuwelijk behandeld. Vanzelfsprekend waren de Joden nog steeds de verraders en waren de Romeinen verantwoordelijk voor de mishandelingen. Ik heb de film met Mel Gibson niet gezien, maar ik heb er wel over gehoord. Het gaat over dezelfde dingen. Deze film zou de Joden de reactie kunnen ontlokken dat "het antisemitisme opnieuw tot leven is gekomen."
Dit is in feite wel wat er in de zielen van de Christenen gebeurt. Het bestaan van de Islam brengt veel Christenen en Joden tot elkaar. Ze kunnen het met elkaar vinden door het bestaan van de Islam. Ze spreken over een Europese beschaving, een Joods-Christelijke beschaving. Gezien het feit dat hun tegenhangers Moslims zijn, kan dit enigszins alarmerend zijn.
Het zit vooral in de menselijke ziel. In Amerika zie je het ook. Er zijn mensen die het gevoel hebben Amerikaan te zijn en dat ze de oorspronkelijke bewoners van Amerika zijn. Er zijn mensen die de eerste groep ziet als immigranten—vluchtelingen. Net zoals de Joden in Turkije die uit Spanje zijn gekomen… Er zijn mensen die op die manier denken over degenen die schuilden bij de Ottomanen. Zo is het hier, in nog sterkere mate, ook bij de Amerikanen. In sommige steden die we bezochten, zeiden de mensen: “Deze buurt is zus, die buurt is zo.” De inwoners van deze twee buurten nemen een uiterst negatieve houding aan ten opzichte van elkaar. Sommigen hebben het gevoel dat ze Amerikaans zijn, en daarbovenop hebben sommige mensen het gevoel dat ze Joods zijn. Hier, in Amerika, is er zeker sprake van een Joodse macht. Ik geloof dat het de voormalige president van Maleisië was, die zei: "De Joodse macht is dominant in de wereld." Dergelijke woorden werden gezien als antisemitisch. Er vormde zich een negatieve houding hiertegen.
Dus, als ik het goed begrijp, bent u het niet eens met de benadering in de film?
Mensen zijn op zoek naar vrede. Daarom was de film, mijns inziens, ongepast. Zelfs voor Joden en Christenen is dit het geval. In Amerika, werken de huidige regering en de Democraten op verschillende vlakken heel goed samen. Hieronder bevinden zich ook Joden. Joods-christelijke gevechten zijn vooral slecht voor het Midden-Oosten. Er zou op zijn minst een eiland van vrede moeten worden gevormd, en de problemen op andere plaatsen moeten op deze manier worden opgelost. Maar, als er geen enkele plek is waar je je veilig kunt voelen, en er overal om je heen gevochten wordt, Is wereldvrede een onhaalbaar doel.
Na 11 september, werden de Moslims de “buitenstaanders” van de wereld. Kan met deze film het concept van de “buitenstaander” worden veranderd? De film kostte 30 miljoen Amerikaanse dollars en deze kosten werden op de eerste dag van de kaartverkoop terugbetaald met de opbrengst ervan. Kan het zijn dat Moslims denken: “Ah, dit is helemaal goed. Laat ze nu maar afgeven op elkaar, zodat wij er tussenuit kunnen glippen?"
Er zijn misschien Moslims die op deze manier denken, en wanneer je de hele kwestie oppervlakkig bekijkt, kun je ze waarschijnlijk geen ongelijk geven. Het kan zijn dat ze zeggen: “Heel goed, laat de Christenen en de Joden elkaar lekker het leven zuur maken, dan worden wij met rust gelaten.” Dit is in zekere zin een logische reactie. Maar het is de logica van een bepaald niveau. Dit accepteren zoals het is, is heel wat anders. Aannemen dat het zo kan zijn en zeggen: “Het kan zijn dat er zo gedacht wordt”, zijn twee heel andere dingen. Ik meen wat ik zeg. In Amerika zijn er misschien wel heel veel mensen die op deze manier denken, want Moslims in Amerika worden enorm lastig gevallen. De regering houdt precies bij wat iedere Moslim doet. Iemand die zegt: "Ik ben een Moslim," wordt gezien als een radicaal en een terrorist. De Moslims voelen constant de angst om in de gaten te worden gehouden wanneer ze onderweg zijn naar de moskee. Ze zouden kunnen zeggen: Laat ze elkaar lastig vallen." Maar op wereldwijd niveau, is dit niet aan de orde.
Als u de regisseur was geweest, wat voor een film zou u dan hebben gemaakt over Jezus? Hoe zou u die laatste 12 uur hebben weergegeven op het witte doek?
In de Koran en de sunnah is er geen sprake van de laatste 12 uur van de Messias. In de hadith, en in het kort in de Koran, wordt wel gesproken over de laatste vijf minuten. In de Koran komt het in vele verzen voor, maar vooral in de sura’s, wordt gesproken over Meryem (de Maagd Maria), Al-i Imran en En’am. Er wordt behoorlijk uitgewijd over zowel de Messias als over Meryem.
Hier lezen Mu'mins (zij die geloven in Allah) de verzen van de Koran terwijl ze contact hebben met diverse spirituele leiders. Zij geven het woord van onze Meester Profeet (vrede zij met hem) op die manier door. Dit is een hulpmiddel voor het bereiken van verzoening en overeenstemming. De visie van de Islam op de Messias is vol van eerbied. Omdat de Islam hem op waarde schat, is er geen sprake voor overdrijving (ifrat). Omdat er geen sprake is van overdrijving, is er geen ruimte voor een understatement (tefrit). Dit is wie de Messias is. Hij is een nobele dienaar van Allah. Hij is geschapen door de ziel en de adem van Allah. Hij heeft geen vader. Zijn moeder is een heilige vrouw. Zij is de enige vrouw die in de Koran bij naam wordt genoemd. Op deze manier maakt de Islam met zijn interpretaties van de Messias overal een goed gevoel los, denk ik.
In sunnah wordt wel aandacht besteed aan de laatste momenten van de Messias. Hij geeft zijn vrienden advies. “Één van jullie zal mij verraden," zegt hij. Dit zal Judas zijn. De Christenen accepteren hem ook. Er is een tijd geweest dat hier onenigheid over bestond. Later, met de opkomst van de Islam, zeiden ze: "Laten we dit geen onderwerp van discussie maken. Er is een situatie gebaseerd op logica en vrede. Ik bedoel, dit is geen emotionele kwestie. Er leeft bitterheid binnenin; echter, er bestaat zoiets als logica en vrede. Ze namen het verder licht op.
Er zijn in het verleden altijd interreligieuze problemen geweest. Zelfs de Boeddhisten, die toch bepaald niet worden beschouwd als probleemschoppers, zijn recent bij probleemsituaties betrokken geweest. Er zijn problemen geweest tussen de Christenen en de Joden. In een bepaalde periode, deden sommige Christenen de Joden hetzelfde aan als de Moslims ten tijde van de Kruisvaarders. Dit heeft zich gemanifesteerd als een innerlijke open wond. En er wordt onophoudelijk over gepraat; met name in de kerken in het Oosten. In die periode, verzette de Oosterse Kerk zich tegen de Kruisvaarders. Ten tijde van deze incidenten, waren de Moslims gedwongen om oorlog te voeren om zichzelf te beschermen. Er brak oorlog uit toen hun kampen werden aangevallen, en er brak oorlog uit toen ze hun landen wilden beschermen. Het bieden van weerstand tegen de Kruisvaarders en het vormen van een front is niet iets waar we ons voor zouden moeten schamen… Het waren gerechtvaardigde acties. De houding van kalief Omer werd duidelijk gemaakt. Dit is echter niet waar het stopte; het ging door tot aan het Ottomaanse tijdperk. Istanbul werd binnengevallen. De commandant van de binnendringende krijgsmacht zei: "Dit is het einde van de Kruistocht." Dit zijn de feiten. En de feiten zijn van alle kanten bekeken; het blijken provocerende elementen te zijn binnen in de mens. Groepen vallen uiteen. Degenen die verslagen zijn, proberen ergens anders kracht aan te onttrekken als ze zelf niet over genoeg kracht beschikken. Nieuwe partijen worden in het leven geroepen. Vroeger was er een Democratische kant en een Communistische kant. Nu zijn er veel meer mogelijkheden. Dat wat in het verleden zorgde voor conflicten, zou men niet moeten herhalen. Wanneer je dat doet, schep je nieuwe conflicten voor het heden. Het zou moeten worden begraven en vergeten. Van nu af aan zouden we goede dingen moeten denken in het belang van de mensheid. "Het verleden is kapotgemaakt, laten we wraak nemen en hiermee vandaag ook kapot maken," dit is volgens mij geen logische gedachtegang, maar wie ben ik.
Er is een groep in Turkije die beweerde dat u een missionaris van het Christendom bent. Wilt u daar iets over zeggen?
Één groep zegt, uit jaloezie: “Amerikanist,” een ander zegt: “Collaborateur”, weer een ander zegt, vreemd genoeg: “Hij is pro-Shariya. Hij wil religie laten domineren.” Dit zijn zulke tegengestelde uitspraken, dat ze veel verschillenden ideeën kunnen oproepen over mij. Een andere groep ziet het benaderen van Christenen als het ondersteunen van hun propaganda, kerk, instituten en activiteiten. Volgens mij is er sprake van jaloezie en wrok. Deze groepen vinden het moeilijk bepaalde zaken te aanvaarden.
Ik ben niet de uitvinder van tolerantie en dialoog. Er vinden al heel lang ontmoetingen plaats op verschillende plekken in de wereld in het kader van tolerantie en dialoog. Ook Moslims werden hierbij uitgenodigd. Deze ontmoetingen vonden plaats in de Arabische wereld, het Verre Oosten, het Vaticaan, Europa en Amerika. Hierbij waren ook wetenschappers uit Turkije aanwezig. Maar zij waren zelf verantwoordelijk voor de gang van zaken.
Zij maakten zelf het scenario en voelden zich hier comfortabel bij; ze deden zelfs zendelingenwerk. Moslims zijn dit niet gewend. Ze waren niet in staat om hun gedachten uit te spreken, om te zeggen, “Laten we het zo doen.” Ze zeiden niet: “Laten we een ontmoeting organiseren in Abant of Harran." Je moet een idee hebben; je moet betrokken zijn bij de planning om invloed op deze planning te kunnen uitoefenen. Hoezeer ze in hun gedachten ook baat hebben bij tolerantie en dialoog, je moet baat hebben bij je religie en religieus zijn. Ze zien, of weten, dit niet. Jaloezie heeft sommige mensen blind gemaakt.
Ik ken niemand die zich, door het proces van tolerantie en dialoog, heeft bekeerd tot het Christendom. Er zijn mensen in Turkije die zich bekeren tot het Christendom. Een vriend vertelde me over een boek, geschreven in de 14e-15e eeuw. Hij vertelde dat het Christelijke instituut in die tijd tegen de Armeense en Assyrische minderheden zei die onder staatsbescherming stonden: “Blijf waar je bent en wie je bent; verberg je mening en doe alsof je één van hen bent. Op een dag, zal alles veranderen en komen wij naar jullie toe.”
Degenen die eerst Christenen waren, bekeerden zich niet. Nu zijn er velen onder ons die dit wel doen. En ze voelen zich tegenwoordig prima bij de filosofie van Turkije. Een commandant had het ooit over iets dat te maken had met Sabiha Gokcen. Volgens (Mustafa Kemal) Ataturk, is een ieder die zich een Turk voelt, daadwerkelijk een Turk. Nu hebben we het hier niet over. De Joden zeiden: “Jij bent het echte kind van dit land.” Ik zei: “Ik zou het werkelijk niet weten.” Mijn voorouders kwamen twee of drie eeuwen geleden uit Ahlat (behorend tot de gemeente Bitlis, een oost-Anatolische stad). Jullie kwamen hier 500 jaar geleden. Moeten we het nu hebben over wie er uit Istanbul komt?
- Aangemaakt op .