Qalb (1) (hart)

Het hart is het huis van God, zuiver het van alles wat niet God is, zodat de Genadevolle s’nachts in Zijn paleis kan neerdalen.
(Ibrahim Haqqi van Erzurum)

Hart heeft twee betekenissen. Het is het vitaalste deel van het lichaam, in de linkerkant van de borst en het lijkt op een dennenappel. In structuur en weefsel verschilt het hart van alle andere lichaamsdelen. Het heeft twee boezems en twee kamers en het is het begin van alle aders en slagaders. Tussen alle lichaamsdelen, beweegt het op eigen kracht, werkt als een motor, als een aanzuigpomp én een stuwpomp en laat het bloed doorheen heel het lichaamssysteem circuleren.

In de Sufi terminologie betekent Qalb-Hart het spirituele aspect van het lichamelijke hart, als het centrum van alle emoties en intellectuele en spirituele vermogens. Zoals waarneming, bewustzijn, sensatie, rede en wilskracht. De Sufi's noemen het de 'menselijke waarheid' en de filosofen spreken van het 'sprekende zelf'. De ware natuur van de mens bestaat in het hart.

Wat het intellectuele en spirituele aspect van zijn bestaan betreft, wordt de mens een wetende, waarnemende en begrijpende eenheid. De geest is de essentie en de innerlijke dimensie van deze mogelijkheid en de biologische geest van de ziel, de sokkel. Het hart richt zich tot God en neemt verantwoordelijkheden, lijdt, wordt gestraft en beloond, wordt verheven door leiding, verlaagt zich door dwaling, is geëerd of vernederd en is de 'gepoetste spiegel' waarin de Goddelijke kennis wordt weerspiegeld.

Het hart is het karakter dat zowel waarneemt als waargenomen wordt. Door het hart dringt de mens door in zijn ziel, gemoed en lichamelijk bestaan. Het hart is zoals het oog van de geest. Inzicht kan als het kijkvermogen worden beschouwd, de rede is de geest en de wil, het inwendig dynamisme.

Het hart, of zeggen we, het spirituele intellect, heeft een inwendige verbinding met het lichamelijk corresponderend hart. De aard van deze verbinding is lang door filosofen en Muslimwijzen bediscussieerd geworden. Wat ook de aard van deze verbinding mag zijn, er is ongetwijfeld een nauwe band tussen het biologische en het spirituele hart. Het is het vermogen om God te kennen en Zijn inspiraties te ontvangen en het centrum van de echte menselijkheid en de bron van diens gevoelens en emoties.

Het ‘hart’ in de Qur'an, in religieuze wetenschap, moraliteit, literatuur en Sufisme is het spirituele hart. Geloof, kennis van God, liefde voor God en spiritueel genot zijn de doelstellingen die door dit vermogen worden bereikt.

Het hart is een verlicht en kostbaar erts met twee vlakken: het ene kijkt naar de geestelijke wereld en het andere naar de wereld der lichamelijke realiteiten. Als het lichamelijk bestaan van een mens door de geest wordt geleidt, dan geeft het hart aan het lichaam, de spirituele afscheidingen of geschenken die het doorheen de geestelijke wereld krijgt. Hierdoor kan vrede en rust worden geademd.

Zoals eerder is vermeld, beschouwt God de harten. Hij behandelt de mens overeenkomstig de kwaliteit van zijn hart. Want dit is de burcht van vele elementen die vitaal zijn voor het spirituele leven van de mens en de mensheid, zoals rede, kennis, kennis van God, bedoeling, geloof, wijsheid, en de nabijheid tot Gods almacht. Als het hart leeft, dan leven al deze mogelijkheden ook. Als het hart echter in ziekten gevangen is, dan kunnen deze mogelijkheden en aspecten moeilijk gezond blijven. De waarheidsgetrouwe en bevestigde mens, vzmh, verklaart: 'Er is een vleselijk deel in het lichaam. Als het gezond is, dan is heel het lichaam gezond. Als het uitgehold is, dan is heel het lichaam uitgehold. Wees waakzaam!, dit deel is het hart.' (Bukhari, Iman, 39 / Muslim, Musaqat, 107).

Door dit te zeggen vestigde hij de aandacht op het belang van het hart voor de geestelijke gezondheid van de mens.

‘Hart’ heeft nog een ander aspect of functie die nog belangrijker is dan de reeds vermelde. Het heeft de bevestigingspunten en het zoeken naar hulp in zich opgenomen, én in de menselijke natuur waardoor het de mens de weg naar god toont, verwoordt in de verhalen over behoefte, bescherming en het zoeken naar hulp. Dit is levendig uitgedrukt in een uitspraak die als Profetische Traditie is erkend. Ibrahim Haqqi van Erzurum zegt het als volgt:

'God spreekt: 'Noch de hemelen, noch de aarde kunnen mij bevatten.
Hij is gekend en erkend als een 'Schat", verborgen in het hart van het hart zelf.’

Het lichaam van de mens is de fysieke dimensie van zijn bestaan, terwijl het hart de spirituele dimensie uitmaakt. Hiervoor is het de directe, welsprekende, benadrukte, schitterende en ware getuigenis van Gods kennis. Daarom wordt het beschouwd als belangrijker en waardevoller dan de Ka'ba en het is aanvaard als het enige getuigenis van de sublieme waarheid die door de schepping als geheel is uitgedrukt om God kenbaar te maken.

Het hart functioneert als een vesting om een goede redenering en een gezonde geest en een gezond lichaam te hebben en te behouden. Alle gevoelens en emoties van de mens zoeken beschutting en bescherming in deze vesting. Dit veronderstelt dat het hart zélf ook beschermd is tegen 'infectie' Want dan is herstel erg moeilijk. Als het hart dan ook sterft, is het haast onmogelijk om het her op te wekken. De Qur'an, in de raadgeving van te bidden, herinnert ons aan de noodzaak om het hart te beschermen: 'O God! sta onze harten niet toe te dwalen nadat Gij hen hebt geleid.' (S3 A8). En onze meester, vzmh, smeekte: 'O God, O Omvormer der harten, bevestig onze harten stevig op Uw religie.' ( Tirmidhi, Qadar, 7, Ahmad ibn Hanbal, Musnad, 6.302).

Zoals een hart kan functioneren als een brug waarlangs al het goede en alle zegeningen de mens kunnen bereiken, zo kan het ook een middel voor de mens zijn om toegang te verlenen aan alle duivelse en lichamelijke verleidingen en zonden. Als het op God is gericht en door God wordt geleid, wordt het als een projector die licht verspreidt tot in de donkerste, verst verwijderde hoeken van het lichaam. Anders wordt het een doel voor de giftige pijlen van Satan als het onder de heerschappij van het lichamelijke ego komt.

Het hart is het natuurlijke huis van het geloof, aanbidding en perfecte deugd. Het is een uitbundige rivier, vloeiend met inspiratie en stralend vanuit de relatie tussen God, mens en het universum. Helaas zijn er ontelbare tegenstanders die dit wereldwaardige huis trachten te vernietigen, die deze rivier trachten af te dammen of om te leiden. Het zijn de verharding (het onvermogen om te voelen en te geloven), luiheid, toegeving, arrogantie, wereldse ambities, hebzucht, overdreven lust, roekeloosheid, egoïsme en gehechtheid aan status. Al deze zonden liggen op de loer om de zwakke punten van het hart te vinden en het hart dan te vernietigen.