Hal en Maqam (toestand en verblijf)

'Toestand' duidt aan dat men de 'ademtochten' in het innerlijk ervaart die waaien uit de sferen voorbij de materiëlemateriële wereld. We voelen de verschillen tussen 'dag' en 'nacht', 'avond' en 'morgen', die in het hart voorkomen. Zij die deze verschillen begrijpen als de afwisselende golven van vreugde en verdriet, spanning en ontspanning, die het hart binnenkomen zonder speciale tussenkomst van de mens zelf, noemen de stabiele opeenvolging van golven het 'verblijf' en het verdwijnen hiervan: 'zinnelijkheid'.

'Toestand' kan ook als het Goddelijk geschenk worden gezien en de ademtochten van de nabijheid van God, die in het hart worden gevoeld. 'Verblijf' is dan de voortdurende en stabiele ervaring van de mens van deze ademtochten en het verwerven van een tweede natuur door hen.

Zoals het leven, het licht en de genade, is de 'toestand' een rechtstreekse gift van de Almachtige die aanspoort tot de overtuiging van Goddelijke Eenheid. 'Verblijf' daarentegen hangt af van bewuste individuele inspanningen en kan daardoor nooit de Waarheid zo duidelijk weerspiegelen. Daarom, en zonder het menselijk egoïsme, wordt de spirituele invloed op het hart gevoeld. De voortdurende nieuwe openingen van het hart naar de Ene die Weet betekenen grotere waardering van de Bron van deze verschijningen. Dit dan gestalte geven overeenkomstig de eigen capaciteiten en karakter, kan leiden naar zelfgenoegzaamheid en toegeving aan luiheid.

De meest waarheidlievende en bevestigde, vzmh, vertelde bij een gelegenheid:

'God beoordeelt niet jullie lichamelijke gestalten maar jullie harten'.(Muslim, Birr, 33,34). Hierdoor vestigde hij direct de aandacht op wat de Waarheid belangrijk vindt, en duidt voor mensen het hoofddoel aan. De Traditie vermeld in een minder betrouwbare overlevering dat de betekenis luidt: 'God beschouwt jullie harten en daden.'(Muslim, Birr, 33,34, Ibn Maja, Zuhd, 9) Dit is een verwijzing naar 'verblijf', bereikt na cycli van 'toestand'.

'Toestand' bestaat erin dat de Goddelijke openbaringen opduiken op momenten die door de Goddelijke Wil worden bepaald. Deze uitingen werden weerspiegeld in het hart. De waarneming en het bewustzijn van de mens, die deze uitingen volgt, gieten dit in een vaste vorm. Hierdoor betekent 'verblijf' een stabiliteit en blijvend gevolg, nà de golven van toestand, die kunnen vergeleken worden met pakken golven die van de zon komen, in verschillende golflengten en kleuren, verschijnend en verdwijnend, afhankelijk van de absolute, dominerende Wil.

Gevoelige zielen en zij die waakzaam zijn en ingesteld op kennis van God, merken deze golven in hun hart op. Zij zien de weerspiegelingen van de zon in de luchtbellen in het water. Zij antwoorden op deze golven door waarneming op verschillende niveaus, en manieren.

De zielen die hun evenwicht nog niet hebben gevonden en gescheiden van de almachtige leven, kunnen de golven der toestand als illusies of grillen aanzien. Voor hen die het bestaan door het licht der Waarheid bekijken, zijn zij duidelijke, ervaren realiteiten.

De grootste held der 'toestand', vzmh, bekeken elk geestelijk geschenk als minder dan het geschenk dat er op volgde. Hij verklaarde: 'Ik vraag Gods vergeving 70 keer per dag'. (Bukhari, Dawa'at. 3. Tirmidhi Tafsir al-Qur'an, 47).

Het was niet mogelijk, voor een perfect gezuiverde ziel om anders te handelen. Alleen zo kon aan de behoefte worden voldaan naar een eeuwige berg van licht in een eeuwige reis naar het Oneindige.