Verwerp terrorisme, verdedig mensenrechten en bevorder onderwijs

Nu de groepering die zichzelf IS noemt een spoor van bloed in het Midden-Oosten achterlaat, moeten moslims de confrontatie aangaan met de totalitaire ideologie die deze en andere terroristische groeperingen drijft. Elke terreurdaad in naam van de islam heeft invloed op alle moslims, vervreemdt hen van hun medeburgers en vergroot de misvattingen over de ethiek van hun geloof.

Het is niet eerlijk de islam de schuld te geven van de wreedheden die gepleegd worden door gewelddadige radicalen. Maar wanneer terroristen claimen uit naam van de islam te handelen, dan dragen ze die identiteit – zij het alleen in naam. Daarom moeten gelovigen alles doen wat in hun vermogen ligt om te voorkomen dat deze kanker zich binnen onze gemeenschappen uitzaait. Doen we dat niet, dan zullen we medeverantwoordelijk zijn voor het besmeurde imago van ons geloof. In de eerste plaats moeten we het geweld verwerpen en ons niet in een slachtofferrol laten drukken. Slachtoffer zijn van onderdrukking is geen excuus om zelf onderdrukking te veroorzaken of het niet te veroordelen.

Dat de terroristen ernstige zonden begaan uit naam van de islam is niet alleen mijn mening, het is de onvermijdelijke conclusie voor wie de bronnen eerlijk leest: de Koran en de overleveringen over het leven van de profeet Mohammed. De kernwaarden uit deze bronnen – die eeuwenlang doorgegeven zijn door wetenschappers die zich wijdden aan de studie van uitspraken en bedoelingen van de profeet en de geschreven interpretatie daarvan in de Koran – legitimeren geen enkele religieuze claim waarmee terroristen hun daden rechtvaardigen.

Ten tweede is het belangrijk om de holistische islam uit te dragen, omdat diens rekbaarheid misbruikt kan worden door aanhangers met uiteenlopende achtergronden. De kernwaarden van de islam laten echter geen enkele ruimte voor interpretatie. Eén van die kernwaarden is dat het nemen van een onschuldig leven een misdaad is tegen de gehele menselijkheid (Koran 5:32). Zelfs bij wijze van zelfverdediging in een oorlogssituatie verbiedt de profeet Mohammed expliciet geweld tegen non-combattanten, en dan ook in het bijzonder tegen vrouwen, kinderen en geestelijken.

We moeten deze waarden uitdragen door ons solidair te tonen met hen die wereldwijd vrede nastreven. Indachtig de menselijke aard en de dynamiek van het nieuws is het evident dat gematigde stemmen minder snel de voorpagina's van kranten halen dan de extremistische. Maar in plaats van de media daar de schuld van te geven, moeten we zoeken naar inventieve manieren om gehoord te worden.

In de derde plaats moeten moslims zich publiekelijk sterk maken voor mensenrechten – waardigheid, leven en vrijheid. Dit zijn de meest fundamentele islamitische waarden en geen enkel individu, noch een politiek of religieus leider, heeft het gezag om ze te kapen. Het beleven van de essentie van ons geloof betekent respect hebben voor diversiteit – op cultureel, sociaal, religieus en politiek vlak. Voor God is het leren van elkaar het primaire doel van diversiteit (Koran 49:13). Respect hebben voor God betekent respect hebben voor elk mens als een creatie van God (17:70).

In de vierde plaats moeten moslims elk lid van hun gemeenschap de gelegenheid bieden onderwijs te volgen – de studie van exacte wetenschap, geesteswetenschappen en de kunsten liggen immers ingebed in een cultuur van respect voor elk levend wezen. Regeringen in de moslimwereld moeten hun schoolcurricula daarom dusdanig ontwerpen dat ze democratische waarden koesteren. De burgermaatschappij heeft een belangrijke rol in het promoten van respect en tolerantie. Dit is de reden waarom sympathisanten van de Hizmet-beweging meer dan 1.000 scholen, opleidingscentra en dialooginstituties in meer dan 150 landen hebben opgezet.

In de vijfde plaats is het bieden van religieus onderwijs aan moslims noodzakelijk om extremisten de instrumenten uit handen te slaan waarmee ze hun zieke ideologieën verspreiden. Als er geen godsdienstvrijheid is – zoals al decennia geldt in delen van de moslimwereld – dan ontwikkelt religie zich in een schemerzone waar het ten prooi kan vallen aan de misinterpretatie door ongeschoolde en radicale figuren.

Ten slotte is het van groot belang dat moslims zich sterk maken voor gelijke rechten voor mannen en vrouwen. Vrouwen moeten gelijke kansen krijgen en gevrijwaard zijn van de sociale druk die hen die gelijkheid ontzegt. Een goed voorbeeld is de Aisha, de vrouw van de profeet – zij was in haar tijd een hoogopgeleide wetenschapper, leraar en prominent leider binnen haar gemeenschap.

Terrorisme is een veelkoppig monster. Oplossingen moeten daarom appelleren aan politieke, economische, sociale en religieuze lagen. Benaderingen die het probleem reduceren tot een religieus thema bewijzen de wereld geen dienst. En kwetsbare jongeren die vatbaar zijn voor radicalisering al helemaal niet. De internationale gemeenschap doet er goed aan zich te realiseren dat moslims letterlijk en figuurlijk de voornaamste slachtoffers van terrorisme zijn en dat zij terroristen kunnen marginaliseren en de werving van nieuwe terroristen kunnen voorkomen.

Daarom moeten regeringen uitspraken en acties vermijden waarmee ze moslims van zich vervreemden.

Gewelddadig extremisme kent geen religie: er zullen altijd mensen zijn die de geschriften manipuleren. Net zo min als christenen de acties van de Ku Klux Klan onderschrijven, of boeddhisten de wreedheden tegen de Rohingya goedkeuren, zo steunt de meerderheid van de moslims geen geweld.

Door de geschiedenis heen hebben moslims veel bijgedragen aan de menselijke beschaving. Wij deden onze grootste bijdragen in perioden dat het geloof wederzijds respect, vrijheid en rechtvaardigheid koesterde. Het zal een immens moeilijke opgave worden om het beschadigde beeld van de islam te herstellen, maar moslims kunnen bakens van vrede en stabiliteit binnen hun samenlevingen zijn.

Dit artikel is op 27 augustus gepubliceerd in The Wall Street Journal.